Chrystus Zmartwychwstal, Prawdziwie Zmartwychwstal !
Happy Easter!
Wielkanoc w Stanach Zjednoczonych jest po prostu swietem, jakich pelno tutaj.
Moze przez to, ze nie poddala sie ona komercji, jak Christmas (pisze Christmas,
bo amerykanska wersja Bozego Narodzenia kompletnie odstaje pod polskiego sposobu
przezywania tych swiat) .
Nie jest to nic dziwnego w kraju, gdzie kazda nacja cos swietuje. A grupa
katolikow praktykujacych wcale nie jest jakos szczegolnie liczna. Poza tym
zupelnie inaczej obchodzenie Swiat Wielkiej Nocy wyglada wsrod Polonii mieszkajacej
tutaj od dwoch i wiecej pokolen, zupelnie inaczej od tej “swiezo przybylej” i zupelnie
inaczej wsrod osob czasowo przybywajacych w USA.
Jest jeszcze inny powod – mianowicie przynaleznosc do parafii.
Inaczej bowiem swieta wygladaja w polskich parafiach,
inaczej w amerykanskich. Oczywiscie parafiach rzymsko - katolickich.
Niedziela Palmowa jest inna niz w Polsce. Nie o liturgie mi chodzi. O palmy.
Tutaj sa to faktycznie fragmenty lisci palmowych, ktore kazdy wierny trzyma w reku.
Nie kupuje ich, otrzymuje przy wejsciu do kosciola od sluzby liturgicznej. Poza
tym czytanie Ewangelii jest to czytanie razem z wiernymi. Kwestie dla Ludu czy choru.
To proste i latwe, gdyz w kazdej lawce znajduja sie ksiazki ze stalymi czesciami Mszy
Swietej, wyszczegolniona liturgia na niedziele, dzien powszedni , z piesniami. Te
publikacje, zmieniane trzy razy do roku, swietnie sprawdzaja sie przy nauce jezyka
angielskiego. W polskich parafiach sa oczywiscie w j.polskim i angielskim.
Tridum Paschalne ma podobny przebieg jak w Polsce. W Wielki Czwartek
pamiatka Wieczerzy Panskiej i wspomnienie o powolaniu do sluzby kaplanskiej,
zakonnej oraz uroczyste obmywanie nog dwunastu osobom. Nie tylko ksiezom
pracujacym w parafii, ale tez samym parafianom. Obmycia nog dokonuje proboszcz.
Potem nastepuje uroczyste przeniesienie Pana Jezusa do Ciemnicy. W amerykanskich
parafiach nie ma adoracji. W polskich natomiast adoracje trwaja do poznych godzin
wieczornych.
W Wielki Piatek, Good Friday, nabozenstwo liturgiczne rozpoczyna sie o godz.
3 pm. Dla wielu Amerykanow jest to dzien wolny lub pracuja jedynie do
poludnia. Ten dzien bowiem jest tutaj wielkim swietem, zacheca do zatrzymania I wyciszenia.
Droga Krzyzowa tez inaczej wyglada w amerykanskiej parafii. Tylko trzy osob
wedruje od stacji do stacji I ksiadz prowadzacy nabozenstwo. Z reguly niasa krzyz I
swiece, ale spotkalam sie tez, ze jedna niesie krzyz, druga - gwozdzie, trzecia - mlotek.
Jest to co prawda sluzba liturgiczna, a wsrod niej dziewczyny, chlopcy, panie I
panowie, bez roznicy w kolorze skory I wieku.
W polskich parafiach czas odprawiania nabozenstwa jest przeniesiony na godziny
wieczorne, by umozliwic wszystkim chetnym udzial w Liturgii Wielkiego Piatku.
Po niej oczywiscie trwa adoracja Grobu. Czesto polskie szkoly prezentuja sie z
czuwaniem przygotowanym ma te okazje silami swoich podopiecznych.
Swiecenie pokarmow jest jedynie polska tradycja. Trwa w parafiach przez
caly sobotni dzien. Amerykanie natomiast bawia sie w szukanie ukrytych na placu
parafialnym czekoladowych jajek . Jest to rozrywka glownie dla dzieci. Czasem
tez dzieciaki spotykaja sie na grupowym rozbijaniu wielkiego czekoladowego jajka.
Liturgia Wielkiej Soboty rozpoczyna sie po zmroku, czasem bardzo pozno,
nawet o 9 pm. Nie ma palonego ognia na zewnatrz. Jest wyjscie z Paschalem do
ciemnego kosciola. Wierni maja swiece w reku (oczywiscie wczesniej przygotowane
przez sluzbe liturgiczna).
Widzialam w polskich parafiach namiastke ognia, na grilu z patykow
szaszlykowych.Ogien byl palony przy wyjsciu z kosciola. (Kazdy sobie radzi jak
umie).
W amerykanskich kosciolach sobotnia Msza Swieta jest najwazniejsza, bardziej
uroczysta niz te z Niedzieli Zmartwychwstania. To nie tylko swiecenie ognia i
wody, to tez czas na sakramenty, ktore sa udzialane zarowno niemowlakom jak i osobom
doroslym –chrzest sw, pierwsza komunia sw, bierzmowanie (Ksiadz na ten czas
otrzymuje dyspenze).
Po uroczystosci wszyscy wierni sa zapraszani na uroczysta Agappe, przygotowana
przez parafie – szkoda tylko, ze jest pozno, bo zazwyczaj to 11pm.
Niedziela Zmartwychwstania Panskiego tez inaczej wyglada w amerykanskiej
parafii. To po prostu Msza Sw., zawsze w koncelebrze, prowadzona w sposob
bardziej uroczysty. Nie ma procesji.
W polskich parafiach pierwsza ranna msza jest Rezurekcyjna. Procesja odbywa sie
wewnatrz kosciola. Jedynie sluzba liturgiczna i ksieza uczestnicza w procesji.
To warunkuje liczebnosc wiernych w kosciele. Jest po prostu ciasno.
Roznice w traktowaniu tych swiat dotycza takze dekoracji. Generalnie dekoracje
w amerykanskich kosciolach sa bardziej skromne. Hortensje w doniczkach i
symbole Ciemnicy i Grobu Panskiego. Czesto Grob Panski jest przygotowywany w oltarzu
glownym.
Inaczej tez wyglada swietowanie Wielkanocy wsrod Polakow i Amerykanow. Dla
tych pierwszych to wazne swieto, co widac w przygotowaniach zarowno w duszy
jak i kuchni. Parafie prowadza nauki rekolekcyjne, jest spowiedz wielkanocna.
W Niedziele Wielkanocna,po uroczystej Rezurekcji, rodzinnie, w gronie
najblizszych czy znajomych wszyscy zasiadaja do wspolnego sniadania, dziela sie jajkiem.
Barszcz swiateczny cudnie pachnie I kusi smakolykami.
Dla Amerykanow natomiast to po prostu swiateczny weekend, okazja na wspolny
obiad, gdzie serwowana jest pieczona szynka lub indyk. Menu zblizone do tego ze Swieta
Dziekczynienia. O ile jeszcze sa tacy, ktorzy chca sie spotkach z rodzina I
znajomymi, a nie udaja sie na zakupy do pobliskiego mola (cos na ksztalt galerii
handlowej) kuszeni swiatecznymi promocjami. Parafie amerykanskie z reguly nie organizuja
rekolekcji. Jest spowiedz, dla chetnych.
Inny jest urok swiat przezywanych w innej kulturze. Podobno dla tych osiadlych
w polskich enklawach w Nowym Jorku czy Chicago nie ma roznicy miedzy sposobem
przygotowania sie I obchodzenia Wielkanocy w Polsce I Stanach Zjednoczonych.
Z mojej perspektywy – pobytu I przynaleznosci do stricte amerykanskiej parafii
te roznice widoczne sa golym okiem. Nie wiem, czy tak celebrowane Swieta sa lepsze
czy gorsze. Sa inne. Dla wszystkich jednak rownie Wazne. I takiego wlasnie
Waznego przezywania tych swiat Panstwu I sobie zycze. Wesolych Swiat Wielkiej Nocy.
